Orta Yaş Krizi: Felsefi Bir Rehber

Hatalar, pişmanlıklar, şanssızlıklar, arada kalınan seçimler, yüzleşilmesi gereken zorluklar… Hiçbirimiz bu son derece insani durumları deneyimlemeden orta yaşa erişemiyoruz. Esas soru şu: bunlarla ne yapacağız?

Felsefe Profesörü Kieran Setiya, Aristoteles, Schopenhauer ve John Stuart Mill’den Virginia Woolf ve Simone de Beauvoir’a onlarca yazar, filozof ve kitaptan orta yaş krizine dair örnekler ve çözüm yolları sunuyor.

Mutlu olmak istiyorsan, kendi mutluluğunu düşünme.

Orta yaş krizinin esasen dış dünyayı durdurup, kendinle ilgilenmek, kendine odaklanmak, içine dönmekten üzerinden tanımlarsak krizi önlemenin ilk kuralı: Kendimiz dışındaki bir şeyleri umursamak olabilir. Yazar Setiya göre başkaları umurunuzda değilse mutlu olma ihtimaliz de pek yok:

Kendiniz dışında bir şeyi umursamanız lazım. Kendi iyi oluşunuz haricinde hiçbir şey sizin için önemli değilse, tamamen kendinizi düşünüyorsanız sizi mutlu edecek pek bir şey yoktur.

Sayfa 35

Varoluşsal değeri olan aktiviteler edin.

Yaşadığınız boşluk hissini doldurabilmek için varoluşsal değeri olan aktiviteler edinmekte yarar var. Bu tür aktiviteleri mesleğimize odaklanmak, günü kurtarmak ya çocuklarımızın geleceğini düşünmekten daha önemsiz ve değersiz görebiliriz ama zihin sağlığı için son derece değerlidirler:

Örnekleri felsefe ve yüksek sanattan komik hikayeler anlatmaya, pop müzik dinlemeye, yüzmeye veya yelkenciliğe, aile veya arkadaşlarla oyun oynamaya kadar gider.

Sayfa 46

Telik ve Atelik ayrımına dikkat

Telik (tümleyici) aktivitelere odaklanmak yerine atelik (bitmememiş, eksik) aktivitelere yaşamlarımızda yer açmak çok daha makul bir seçim. Çünkü; eve dönmek, evlenmek, kitap yazmak gibi projeler bir sonu olan ve hedefler başarıldığı zaman biten projelerdir. Eve dönünce, kitabı yazınca, evlenince hedef başarılmış ve haz bitmiş olur. Fakat müzik dinlemek, arkadaş ve aile bireyleriyle zaman geçmek atelik -sonu olmayan- tamamlanamayan aktivitelerdir. Bu tür aktiviteleri tüketemezsiniz çünkü sonu yoktur. Unutmayın; orta krizine girmenin bir sebebi de bu yaşa kadar konulan tüm hedeflerin bir şekilde-olumlu ya da olumsuz- sonuçlanmış olmasıdır.

İnsanın telik (tümleyici) aktivitelere bağlılığının ortaya çıkmaya tabi olduğu vakit orta yaş civarıdır çünkü uzun zamandır peşinde gidilen hedefler başarılmıştır ya da imkansız olduğu kanıtlanmıştır.

Sayfa 114-115

Öne Çıkanlar

1. Orta yaş, tüm aktivitelerin en varoluşsal olanı golfe başlamaya, salsa dansı yapmaya veya piyano çalmaya başlamanın vaktidir.
2. Orta yaş, bir şeyleri kaçırmaktır.
3. Birbiriyle ölçülemez değerler arasında seçim yapmak şartlara ve geleceğe bağlı olarak, tatmin olmamış arzu algısını ortaya çıkarır.
4. Felsefe geçmişi değiştiremez. Fakat bunu kabullenmemize yardım edebilir.
5. Pişmanlıktan kaçınmak için belli bir derecede unutkanlığı korumanız gerekir.
6. Sonsuza kadar yaşamakla alakalı olan neredeyse her roman, oyun veya film bir distopyadır.
7. Eğer orta yaş geçmişle hesaplaşmanın zamanıysa, aynı zamanda geleceğin kısıtlamalarıyla da yüzleşmenin zamanıdır.

Bir yandan geçmişle yüzleşme devam ederken bir yandan da geleceğin kısıtlamalarıyla tanışmak ve bu durumu kabul etmek ya da reddetmek arasındaki sıkışmışlık zihninizi meşgul ediyorsa Orta Yaş Krizi göz atmanız gereken bir eser.

Daha kapsamlı bir okuma için Orta Yaş Krizi: Felsefi Bir Rehber kitabına aşağıdaki görsel üzerinden ulaşabilirsiniz: