Hafızayı Güçlü Tutmanın Bilimsel Yöntemleri

Hafızanın yaşamsal önemde olduğunu hepimiz biliriz. Hafızayı güçlü tutmak için kullanılacak birkaç basit teknik var.

Hafıza olmadan kavrayamayız veya bağlamlardan bahsedemeyiz. Geçmişimiz, sevdiklerimizin yüzleri, kişisel zevklerimiz ve farkındalığımız hafıza sayesinde korunur. Böylece uyuyup daha sonra uyandığımızda bütün dünyayı yeniden öğrenmek için aylar harcamak zorunda kalmayız. Bunu bizim yerimize hafıza yapar. Hafıza bize yalnızca kalıcılık kazandırmaz, aynı zamanda bizi insan yapar. Hafızayı güçlü tutmak önemlidir.

Gazeteci Benedict Carey şunu söyler. “Öğrenme bilimi, özünde, işi yapan zihinsel kasın -beynin- günlük yaşamın akan görüntülerini, seslerini ve kokularını nasıl yönettiğini inceleyen bir çalışmadır”. Ardından ekler: “Bunu yapması yeterince mucizevi. Bunu rutin olarak yapması ise olağanüstünün de ötesinde.”

Etkili hafıza teknikleri

Bilimsel araştırmalar, kimi tekniklerin bir şeyleri hatırlamamız üzerinde bir etkisi olduğunu gösteriyor. Doğruluğundan emin olduğumuz kimi şeylerin de hiç etkisinin olmadığını vurguluyor: Örneğin bir şeylerin altını çizmek veya onları renkli kalemlerle vurgulamak. Beyninize bunların önemli olduğunu söylüyorsunuz ama beyin emirleri bu şekilde almıyor. 

Bunun yerine, belirli bir anıyı alarak, kullanarak ve diğer anılarla bağlayarak, belirli bir anı ile ilişkili nöral yolları güçlendirerek çalışıyor. Hafıza söz konusu olduğunda en önemli faktörler, dikkat dereceniz (zihinsel odağınızı ne kadar iyi koruyabildiğiniz) ve niyetiniz (zihinsel odağınızı sürdürmek için bilinçli iradeniz).

Bilgiyi saklamanız ve geri çağırmanız için uygulayabileceğiniz, nispeten kolay olan birçok teknik var. Tekrar tekrar okumanın, altını çizmenin, özetlemenin en az etkili öğrenme stratejileri arasında olduklarını söyleyelim. Aşağıdaki listede bulacaklarınız bir tür bilişsel çaba gerektirmektedir.

Görselleştirme

 Zihnimizde oluşturacağımız hikayeler ile bilgiyi ilişkilendirirsek, bilginin hatırlanması o kadar kolay olur.En etkili yöntemlerden biri Loci Metodu veya Hafıza Sarayı olarak adlandırılır – Bu eski teknik, Leonardo da Vinci tarafından da kullanılmıştır. Dünya Hafıza Şampiyonasında özellikle popüler bir uygulamadır. Gönüllüler altı hafta boyunca Loci Metodu’nu kullanmak üzere eğitildiklerinde, beyin bağlantısındaki değişikliklerin, hafıza şampiyonlarını normal insanlardan ayıran değişikliklere benzer olduğu görüldü. Loci Metodu’nu kullanmak için, bir evi, bir kaleyi ya da bir dağ evini gözünüzde canlandırın. Evin düzenini kafanızda oluşturun. Ardından, hatırlamak istediğiniz öğeleri, örneğin komodininizin çekmecesine, çok özel noktalara yerleştirin. Bir bilgiye ne zaman ihtiyacınız olursa, onu almak için bıraktığınız yere yürümeyi hayal edebilirsiniz.

Kümeleme

 Telefon numaralarının sıklıkla nasıl bölündüğünü fark ettiniz mi? Örneğin tipik bir numara 532 111 111 111 şeklinde görünecektir. Çünkü 9 haneye kıyasla üç grubu hatırlamak daha kolay. Buna parçalama denir. Bu, uzun bilgi akışlarını parçalara bölmekten oluşan bir yöntemdir. Zihninizde daha büyük bir resim oluşturana kadar parçaların her birinde ustalaşırsınız. Bu, bilgileri daha kolay saklamanızı sağlayacaktır. Parçalamanın, uzun süreli belleğimizdeki bilgileri daha iyi kodlamaya yardımcı olduğu da bulunmuştur. 

Mola verme

Sıkılmanın bir anlamı yok. Mola verin ve yeni materyali incelemek için aralıklı alıştırma yapın. Kesinti süresine bağlı olarak küçük bölümlerde çalışmak, kesintisiz çalışmaya kıyasla hafızada daha iyi performans sağlar. 

İçselleştirme

 1978’de yılına ait bir makalede bakın ne deniyor. Bilgiyi pasif bir şekilde okumaktan ziyade aktif olarak zihnimizde kendi versiyonunu oluşturmalıymışız. Bu yapıldığı takdirde daha iyi hatırlandığı bulunmuş. Öğrenmek istediklerinizi temel alarak kendi materyalinizi oluşturmak anlamsal belleği harekete geçiriyormuş.

Yeterli uyku

Son olarak, yeterince uyumanız çok önemlidir. Elbette bu her zaman mümkün değildir. Ancak her gece aynı saatte yatmaya çalışabiliriz. Böylece sağlıklı bir alışkanlık edinir ve bunun sonucunda dinlenmiş hissederiz.  Günde 6 saatten az uyumak, sağlıklı insanlarda bilişsel becerilerde düşüşe neden olur. Aynı zamanda hafızanız üzerinde olumsuz bir etkisi vardır. Sekiz saat ideal bir süredir.

Unutmak, doğanın en gelişmiş spam filtresidir

Bilimin keşfettiği ilginç bir şey var: Hafıza yarışmalarında ‘kaybedenler” çok az hatırladıkları için değil, çok fazla hatırladıkları için tökezliyorlar. Başka bir deyişle, doğru şeyi hatırlamakta iyi oldukları kadar, yanlış şeyleri unutmakta iyi değiller. 

Eğer hatırlamak tam da buysa, yani beynin karanlık fırtınasında iç içe geçmiş sinir ağları boyunca yayılmış algıların, gerçeklerin ve fikirlerin yeniden toplanmasıysa, o zaman unutmak, arka plandaki gürültüyü, durağanlığı bloke etme eylemidir, böylece doğru sinyaller öne çıkar. Birinin keskinliği diğerinin gücüne bağlıdır.

Başka bir deyişle, hatırlama, sezgisel olarak, unutmadan çalışmaz. Bir şeyleri hatırlamak onları unutmaktan çok daha kolaydır. Beyniniz her türlü bilgiyi depolar. İşin püf noktası, ona gerçekten ilgilendiğiniz doğru bilgiyi saklamayı nasıl öğreteceğinizdir.